چسب نسوز یا دیرگداز (مشخصات،کاربرد،نکات خرید)
با توجه گسترش صنایعی مانند الکترونیک، دیرگداز، هوافضا و … استفاده از چسب‌ها و بایندرهای نسوز نیز افزایش چشمگیری یافته است. در گذشته از چسب‌های طبیعی بر پایه‌ی حیوانی یا گیاهی نظیر صمغ استفاده می‌شده است. اما با گذشت زمان و با توجه به نیاز صنایع چسب‌های متنوعی تولید و مورد استفاده قرار گرفت. یکی از این انواع چسب‌های پرکاربرد، چسب نسوز نام دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
چسب نسوز چیست؟
چسب نسوز (High Temperature Adhesive) یا چسب دیرگداز نوعی ماده معدنی با تحمل حرارتی بالا (حدود 2000 درجه سانتیگراد) است که جهت جلوگیری فرسایش و آسیب دیدگی در قطعات دیرگداز و همچنین چسباندن محصولات الیاف سرامیکی به کار می‌رود.
ویژگی‌های چسب نسوز
- هدایت حرارتی کم
- انقباض و انبساط پایین
- استحکام کششی مناسب
- مقاومت در برابر اسید و باز
- مقاومت در برابر سایش و خوردگی
مزایای استفاده از چسب‌های دیرگداز
• می‌دانیم که در کوره‌ها پس از گذشت مدت زمانی به دلیل دمای بالا و حضور مواد ساینده تخریب و فرسایش صورت گرفته و طول عمر آن‌ها کاهش می‌یابد. در این صورت پرت گرمایی صورت گرفته و گرما هدر می‌رود. بنابراین در چنین شرایطی جهت جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، استفاده از محصولات نسوز نظیر چسب ضرورت پیدا می‌کند.
• این محصولات برای انسان و محیط خطری نداشته و گازهای گلخانه‌ای تولید نمی‌کنند. علاوه بر این چسب سرامیکی در اثر حرارت دیدن مقاوم است و یکپارچگی خود را حفظ می‌نماید. در نتیجه عملکرد کوره و تجهیزات بهبود می‌یابد.
• چسب‌های نسوز قادرند با آجرهای نسوز اتصال محکم و یکپارچه برقرار کنند و علاوه بر آن جهت چسباندن برد و پتوی سرامیکی نیز گزینه مناسبی به نظر می‌رسند.
• این چسب‌های به دلیل وجود آلومینا، باعث کاهش چسبندگی ماده مذاب به آجر کوره یا می‌شوند و در نتیجه باعث افزایش طول عمر آن‌ها میگردند. در نتیجه یکی از کاربردهای جذاب چسب نسوز سرامیکی، پوشش یا coating ضد آتش است.
کاربرد چسب‌های نسوز
جایگزین ملات
عایق لوله و کوره
محفظه احتراق و دیگ بخار
درزگیری و ترمیم کوره، پاتیل و مبدل حرارتی
پوشش تجهیزات گرمایشی و راکتور هسته‌ای
اتصال قطعات غیر همجنس نظیر شیشه، فلز و …
انواع چسب نسوز
به طور کلی این چسب‌ها بسته به کاربردشان به چهار دسته تقسیم می‌شوند.
چسب نسوز کوره
وقتی از چسب‌های نسوز صحبت به میان می‌آید احتمالا اولین گزینه‌ای که به ذهنمان خطور پیدا می‌کند چسب نسوز کوره باشد. همانطور که از نام این چسب پیداست برای اتصال آجرهای نسوز به کار برده می‌شود. این چسب جز چسب‌های آلومینا بالا بوده و به سبب ویژگی‌های منحصر به فرد آن، گاهی می‌تواند جایگزین خوبی برای ملات نسوز باشد.
پایداری حرارتی این چسب‌ها تا دمای 1750 درجه سانتیگراد است. به علاوه، این محصول می‌تواند به عنوان مبدل حرارتی با مقاومت حرارتی و استحکام مکانیکی بالا استفاده گردد.
چسب نسوز نواری
این محصول به نام نوار پلی‌آمید شناخته شده است و علاوه بر عایق حرارتی، عایق الکتریکی خوبی است و در ترانسفورماتورها، سیم پیچ‌ها و موتورهای الکتریکی به کار می‌رود.
این چسب‌ها به طور گسترده در هنگام لحیم‌کاری بردها استفاده می‌شوند و از دیگر کاربردهای آن‌ها می‌توان به ساخت پنل خورشیدی و باتری لیتیومی اشاره کرد.
چسب نسوز شومینه
این محصول مناسب‌ترین گزینه برای ترمیم درزهای شومینه بوده و برای ترمیم سایر تجهیزات مشابه، نظیر باربیکیو و شومینه‌ی سیمانی نیز استفاده می‌شود. علاوه بر این، چسب نسوز شومینه در هنگام آب‌بندی اگزوز اتوموبیل نیز کاربرد دارد.
چسب نسوز سیلیکون
این محصول جز پرکاربردترین چسب‌های دیرگداز است و تا دمای حدود 350 درجه سانتیگراد مقاوم است.
چسب سیلیکونی کاربردهای مختلفی اعم از صنایع بهداشتی، غذایی و آزمایشگاهی دارد. علاوه بر این، در تولید انواع گرمکن و خشک‌کن جهت درزگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از کاربردهای رایج این چسب، در سرسیلندر خودرو است و به شکل واشر استفاده می‌گردد.
تولید چسب دیرگداز
برای تولید چسب‌های نسوز از سنگدانه‌های معدنی به همراه کلینکر (سیلیکات آلومینیوم حرارت دیده) استفاده می‌گردد. تکنولوژی امروزه جهت تولید چسب نسوز مشکلات مربوط به مواد معدنی در دمای بالاتر از 1500 درجه سانتیگراد را مرتفع کرده است.
نحوه مصرف
عموما این محصولات را از طریق فرایند پاششی بر روی سطح قطعه اعمال می‌کنند.
در صورتیکه دسترسی به سطح مورد نظر دشوار باشد از روش پمپاژ کردن استفاده می‌شود. اگر چسب قابل پمپاژ باشد، با آب و الیاف سرامیکی مخلوط می‌شود.
ماله کشی دستی نیز روش دیگری برای مصرف این چسب‌هاست.
در هنگام مصرف باید به چه نکاتی توجه کرد؟
قبل از مصرف چسب‌های نسوز باید توجه داشت که محیط کاملا عاری از هرگونه چربی و آلودگی باشد.
پس از مصرف این محصول به مدت یک الی دو روز از حرارت دهی به قطعه مورد نظر اجتناب گردد. باید توجه داشت که میزان حرارت در این بازه نباید بیشتر از 50 درجه سانتیگراد باشد.
اگر میزان چسبندگی بیشتری مد نظر باشد، می‌توان با مصرف آب شیرین میزان سیمان را کاهش داد.
نکات مهم در خرید چسب نسوز
- دمای کاری: چسب نسوز باید با دمای کاری محیط استفاده هماهنگ باشد. مطمئن شوید که چسب می‌تواند دمای مورد نیاز شما را تحمل کند.
- نوع مواد: بسته به نیاز، نوع مواد چسب (سیلیکونی، اپوکسی، سرامیکی) را انتخاب کنید. هر کدام از این مواد ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
- چسبندگی و قدرت مکانیکی: بررسی کنید که چسب دارای قدرت چسبندگی و مکانیکی مناسب برای کاربرد شما باشد.
- زمان خشک شدن: زمان خشک شدن چسب می‌تواند بر روی فرآیند کاری شما تاثیر بگذارد. برخی چسب‌ها سریع‌تر خشک می‌شوند و برخی دیگر نیاز به زمان بیشتری دارند.
- مقاومت شیمیایی: اگر چسب در محیطی استفاده می‌شود که در معرض مواد شیمیایی قرار دارد، مطمئن شوید که چسب مقاومت کافی در برابر این مواد را دارد.
- انعطاف‌پذیری: بسته به کاربرد، نیاز به چسبی با انعطاف‌پذیری خاص دارید. برخی چسب‌ها بعد از خشک شدن انعطاف‌پذیر هستند و برخی دیگر سخت و سفت می‌شوند.
- شرایط نگهداری: مطمئن شوید که چسب نسوز تحت شرایط مناسب نگهداری شود تا از خشک شدن یا از دست دادن خواص آن جلوگیری شود.
